Muş'un Yetiştirdiği Tarihi Şahsiyetler

MUŞ’UN YETİŞTİRDİĞİ TARİHİ ŞAHSİYETLER

Arapzade Muhammed Hamdi Efendi

              1814 yılında Muş’ta doğmuştur. Arapçayı çok bildiği için kendisine Arap zade lakaba verilmiştir. Bir asra yakın bir zaman yaşayan ünlü bilgin 10 yaslarında okumaya başlamış, devrinin ünlü bilgim Ehvedîzade Hüseyin Efendi Medresesinde öğrenimini tamamlamış, uzun süre Alaeddinbey Medresesinde öğretmenlik yapmıştır. Sultan Abdülaziz tarafından kendisi birinci İlim Nişanı ile taltif edilmiş, bir fermanla Varto kazasından yedi köyün asanı kendisine bağlanmıştır.

              Muhammet Hamdi Efendi kendi arasında yaptırdığı bir medresede derslerine devam etmiş, öğrencileri Birinci Devre Muş Mebusu İlyas Sami Bey, Osman Kadri Bey, Varto Müftüsü Mehmet Halit ve Ha­cı Abdurrahman gibi şahsiyetler Muhammet Hamdi Efendinin Medresesinden yetişmişlerdir.

              Bilginin basılmış olan Mecmuai-Ulum adlı eseri ile basılmamış bulunan Kevneyn ve Errahman tefsiri adlı eserleri vardır. Muhammet Hamdi Efendi 1917 yılında Diyarbakır’a gitmiş, aynı yıl burada vefat etmiştir.

İlyas Sami (Muş)Bey

              Muşta doğmuştur. Rüştiye ve idadiyi bitirerek Muhammed Hamdi Efendiden ders almıştır. Kısa za­manda kendisini yetiştirmiştir. 1908 yılında Osmanlı Mebusan Meclisine seçilmiştir. Bu meclisin İngiliz­ler tarafından basılarak dağıtılması neticesinde sürgün edilen mebuslarla birlikte İlyas Sami Beyde Malta’ya sürülmüştür. Uzun bir sürgün hayatından sonra oradan kaçarak Yurdumuza gelmiş, Ankara'ya gitmiştir. Soyadı Kanununun kabul edilmesinden sonra Muş'lu Soyadını almıştır.

              Bir aralık Türkiye ile Rusya arasındaki ilişkileri tanzim etmek üzere Rusya'ya delege olarak gönderilmiştir. Arapça, Farsça, Rusça öğrenmiştir. 1945 yılında İstanbul da ölmüştür.

Alâeddin Paşa

              Muşludur. Önceleri Muş ve çevresinin bütün aşarını alarak çevreyi derebeyleri gibi yönetmişlerdir. Ancak sonraları bu davranışlarından vazgeçerek ile en büyük hizmetleri yapmışlardır. İlkönce Muştaki Murat Paşa, Maksut Paşa, Alâeddin Bey Medreselerini açmıştır. Buraların bütün giderlerini karşılamışlardır. Ayrıca Murat Paşa Camiini, Alâeddin Bey Camiini yaptırmış, Çarşı içerisindeki büyük hamam ile civarındaki bütün dükkânlarını tamamlayarak vakfetmiştir. Vakfiyelerine birçok tarla ve arsa eklemiştir.

Türklüğün, İslâmiyet’in yayılmasında en büyük hizmeti gören Alâeddin Paşanın hizmetleri dilden dile devam etmektedir. Mezarı Alâeddin Bey camiindedir

Osman Kadri Bey

              Eski mutasarrıflardan Talip Efendinin oğludur. Çok küçük yaşlarda okumaya başlamıştır. Devrin ünlü âlim ve müderrisleri Arapzade Muhammet Hamdi Efendiden, Hacı Tayyip Efendiden, Molla Ha­lil Efendi’den dersler almıştır. İdadi ve Rüştiyeden sonra bu medreselere devam ederek İcazet almıştır. Arapça ve Farsçayı çok iyi öğrenen bilgin sonradan Fransızca da öğrenmiştir. Çeşitli devlet hizmetlerin­de bulunan Osman Kadri Bey Birinci devre Muş Mebus’luğuna seçilmiştir. 1931 yılında vefat etmiştir. Basılmamış eserleri vardır.

Molla Mehmet Efendi

              Muşludur. Alâeddin Bey ve Maksut Paşa medrese­lerinde tahsilini tamamlamıştır. Devrin ünlü âlimleri Hacı Tayyip Efendi, Muhammet Hamdi Efendi den dersler almıştır. Uzun müddet Muş Müftülüğünde bulunan bilgin birçok talebe yetiştirmiştir. 3000 ciltlik kütüphanesi bulunan ünlü bilgin 1952 yılında vefat etmiştir.

Şeyh Şükrü Efendi

              Tahsilini çeşitli illerde tamamlamıştır. Bir müddet Muş Müftülüğünde bulunmuştur. 1952 yılında emekliye ayrılmıştır. Rufai tarikatına mensup olup bu tarikatın Halifesi olmuştur. En büyük meziyeti İçkiye fazlaca düşkün olan vatandaşlarla ilişki kurarak bunları Islah etmesidir. Aynı şeyden mustarip olan birçok vatandaşlarımızı Islah etmiştir. 1971 yılında vefat etmiştir. Hatırasını her Muşlu hürmetle yâd eder.

Molla İbrahim Efendi  (Muğakom Köylü)

              Muşun Muğakom (Çatbaşı) köyünde doğmuştur. Murat Paşa ve Alaeddin Bey medreselerine devam eden ünlü âlim, Muhammet Hamdi Efendiden İcazet almıştır. (Diploma) Bir müddet Murat Paşa Medresesinde müderrislik yapan âlim, bilahare kendi köyüne çekilerek talebe yetiştirmiştir. Sultan Abdülaziz tarafından ilim nişanı ile taltif edilen âlim ölünceye kadar ilmiye sınıfından emekli maaşını almıştır. 1953 yılında vefat eden âlim Arapça ve Farsçayı ana lisanı gibi öğrenmiş birçok tercümeler yapmıştır.

İlin Diğer Bilginleri

              Hacı Tayip efendi, Molla Resul-i Sipiki, Şeyh Fethullah Efendi, Şeyh Halil Efendi, Şeyh Mustafa Efendi, Şeyh Yusuf Efendi Şeyh Halit Efendi 

Anteplice Dil Dersleri
 
=> Fıkralar

=> Anteplice Sözlük

=> Anteplice Beddualar

=> Anteplice Atasözleri Deyimler

=> Antep Tekerlemeleri

=> Gaziantep Manileri

=> Antepoloji Bölümü

=> Antepliyik Demek için

=> Gaziantep Ninnileri
 
 

=> Anteplice Karikatür

=> Anteplice vido

=> Anteplice Dualar

=> Örnek konuşma

=> Anteplice Yeminler

=> Şiirler

=> Gaziantep ağzından derlemeler

=> Gaziantep'li olmak

=> ALLEBENDEN ANILAR
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Bu web sitesi ücretsiz olarak Bedava-Sitem.com ile oluşturulmuştur. Siz de kendi web sitenizi kurmak ister misiniz?
Ücretsiz kaydol